Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İstanbul’da imzalanan tahıl anlaşmasındaki rolü için Türkiye’ye teşekkür ederek, “Bu paket anlaşmanın diğer kısmı, yaptırımlara tabi olmayan Rus gıda ve gübresinin küresel pazarlara engelsiz erişimidir.” dedi.

Guterres, Karadeniz’den tahıl ürünlerinin güvenli sevki için İstanbul’da oluşturulan Müşterek Koordinasyon Merkezine geldi. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu tarafından karşılanan Guterres, daha sonra burada incelemelerde bulundu.

Türkiye’ye Karadeniz Tahıl Girişimi’ndeki önemli rolü için teşekkür eden Guterres, tahıl anlaşmasının bir diğer kısmına dikkati çekerek, “Bu paket anlaşmanın diğer kısmı, yaptırımlara tabi olmayan Rus gıda ve gübresinin küresel pazarlara engelsiz erişimidir.” ifadesini kullandı.

Tüm hükümetlerin ve özel sektörün bunları piyasaya sürmek için iş birliği yapmasının önemine işaret eden Guterres, “2022’de gübre olmadan, 2023’te yeterli gıda olmayabilir.” değerlendirmesini yaptı.

Antonio Guterres, Ukrayna ve Rusya’dan daha fazla gıda ve gübreyi çıkarmanın, emtia piyasalarını daha da sakinleştirmek ve tüketiciler için fiyatları düşürmek açısından çok önemli olduğunu vurgulayarak, “Çok daha uzun bir sürecin başındayız ama siz bu kritik anlaşmanın dünya için potansiyelini zaten gösterdiniz.” dedi.

Bakan Akar: 656 bin 349 ton tahıl sevkiyatı gerçekleştirildi

Bakan Akar, burada yaptığı konuşmada, Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan çatışmadan dolayı enerji ve gıda krizi riskinin arttığını belirterek bunun üzerine Ukrayna limanlarında bulunan 25 milyon tondan fazla tahılın güvenli bir şekilde, kısa zamanda ihtiyaç sahibi ülkelere sevki için denizde bir koridor oluşturulmasının zaruret haline geldiğini hatırlattı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşerek bu sorunun çözümü için inisiyatif aldığını vurgulayan Akar, “Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Türkiye tarafından görevlendirilen özel temsilciler vasıtasıyla yoğun bir temas süreci yaşanmış, başlangıçta ikili olan görüşmeler daha sonra dörtlü olarak yapılmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımız, Sayın Putin, Sayın Zelenskiy ve Sayın Guterres’in gösterdikleri destek ve irade neticesinde faaliyetlerin yürütülmesi için Müşterek Koordinasyon Merkezi oluşturulmuştur.” dedi.

Bakan Akar, Ukrayna’dan ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Odesa, Çornomorsk ve Yuzni limanlarından emniyetle denizden nakliyatını koordine eden bu merkezin faaliyetlerine planlandığı şekilde devam ettiğini ifade etti.

“Sahada herhangi bir askeri unsur bulunmamaktadır”

Merkezde yapılan çalışmalara ilişkin bilgi veren Bakan Akar, şunları söyledi:

“Birleşmiş Milletlerin himayesinde ve Türkiye’nin ev sahipliğinde çalışan bu merkez, başlangıçta mevcut sayıları da personel sayısını da giderek arttırmış ve halihazırda şu anda Türkiye’den 14, Rusya’dan 22, Ukrayna’dan 12 ve Birleşmiş Milletlerden 23 temsilci olmak üzere, toplam 71 kişi görev yapmaktadır. Önemli bir husus da sahada herhangi bir askeri unsur bulunmamaktadır.

Müşterek Koordinasyon Merkezi, tüm faaliyetlerini taraf ülkeler ve BM ile yakın koordinasyon içinde yürütmektedir. 1 Ağustos’tan bu yana toplam 51 gemi tahıl sevkiyatı için seyre çıkarken bunların 27’si Ukrayna limanlarından çıkış yapmıştır. 24 gemi ise tahıl sevkiyatı için Ukrayna limanlarına girmiştir. Şu ana kadar Ukrayna limanlarından 656 bin 349 ton tahıl sevkiyatı gerçekleştirilmiştir. Bu rakamın giderek artacağını değerlendiriyoruz.”

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Müşterek Koordinasyon Merkezi vasıtasıyla yapılan çalışmaların tüm dünyayı etkileyen gıda krizinin aşılmasına, özellikle fiyatların aşağı çekilmesine önemli katkı sağlayacağına inandıklarını ve önlerindeki verilerle bunu gördüklerini vurguladı.

Şu ana kadar faaliyetlerini başarıyla yerine getiren ve büyük bir uyum içerisinde çalışan merkezin bundan sonra da planlandığı şekilde faaliyetlerine başarıyla devam edeceğine inandıklarını dile getiren Akar, sözlerine şöyle devam etti:

“Sayın Cumhurbaşkanımızın Lviv’de, Sayın Zelenskiy ve Sayın Guterres ile yaptığı görüşmede de vurguladığı gibi bizim Türkiye olarak samimi temennimiz, buradaki kolektif ve başarılı çalışmalarla merkezin insani ihtiyaçların karşılanmasına yönelik azami katkı sağlaması, aynı zamanda kalıcı barış ortamına da zemin hazırlamasıdır. Bir taraftan bu ihtiyaçlar karşılanırken, diğer taraftan da barışı mutlaka düşünmemiz lazım diye düşünüyoruz. Bu vesileyle başta BM Genel Sekreteri Sayın Guterres olmak üzere süreci destekleyen Sayın Şoygu’ya, Sayın Reznikov’a, Sayın Kubrakov’a, katkı sağlayan BM görevlilerine ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilgili bakanlıklarına, kurumlarımıza ve personeline teşekkür ediyoruz. Bu çalışmalar sırasında direktif ve kararlı duruşuyla çalışmalarımızın başarılı bir şekilde sonuçlanması için her türlü desteği sağlayan Sayın Cumhurbaşkanı’mıza da saygılarımızı ve şükranlarımızı sunuyoruz.”

Bakan Akar, merkezdeki personellere çalışmalarında başarı dileyerek Rusça, İngilizce, Ukraynaca, Portekizce ve Türkçe teşekkür etti.

“Yaptığımız çalışmanın bir model olması temennimizdir”

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ortak basın açıklamasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

“Tahıl koridoru kapsamında kurulan Müşterek Koordinasyon Merkezi’nin, şu anda da tehlikesiyle gündemde olan Zaporijya nükleer enerji kuruluyla alakalı olarak da bir adım atılması için örnek teşkil edebilir mi, bu konuda görüşmeler yapılıyor mu?” sorusuna Akar, “Tabii çalışmalarımız yapılıyor. Çeşitli boyutlarıyla çeşitli düzeylerde bu konuşmalar, görüşmeler gerçekleştiriliyor.” yanıtını verdi.

Akar, “Liderlerin Türkiye’nin ev sahipliğinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ara buluculuğuyla bir araya gelmesi konusunda son değerlendirmeniz nedir?” sorusu üzerine, şunları söyledi:

“Sayın Cumhurbaşkanımız, bildiğiniz gibi bu savaşın çıkmasına kadarki özellikle 24 Şubat’a kadar her seferinde bu savaşın çıkmaması için büyük çaba harcadılar. Nitekim savaşın çıktığı gece dahi Sayın Putin’le bir telefon görüşmesi yaptığını hatırlayacaksınız. Sayın Cumhurbaşkanı’mız bu amacından, gayretinden hiçbir zaman ödün vermedi. Her seferinden her vesileyle bize Karadeniz’den komşumuz olan hem Ukrayna hem Rusya arasındaki bu savaşı büyük bir endişeyle izlediğimizi, bundan üzüntü duyduğumuzu ve bir an önce ateşkesin sağlanması ve buna bağlı olarak da barışın, huzurun diplomatik yol ve yöntemlerle sorunların çözülmesinin yolunun açılmasını beklediğimizi biliyorsunuz. Bu manada da Sayın Cumhurbaşkanı’mız bu gayretlerini sürdürecek. Tabi ki karşılıklı olarak görüşmeler sonucunda mutabakat sağlandığında ki nihayet her seferinde bu zaten teklifini Cumhurbaşkanı’mız ortaya koydu. Böyle bir fırsat olduğu takdirde de büyük bir memnuniyetle Cumhurbaşkanı’mızın iki lideri ağırlamak ve onları bir araya getirmekten memnun olacağını biliyoruz.”

Milli Savunma Bakanı Akar, “Türkiye ve Birleşmiş Milletler, şu anda tahıl anlaşmasını diğer ürünlere yaymak ve anlaşmanın kapsamını diğer limanlara yaymak için çalışıyorlar mı?” sorusu üzerine, şunları kaydetti:

“İlk günlerden beri konuştuğumuz gibi Ukraynalı komşumuzla yaptığımız çalışmaların geliştirilmesi konusunda elimizden gelen gayreti gösterdik, göstereceğiz. Tahıl ve diğer gıda ürünlerine ilaveten diğer konularla da iş birliğinin artması konusunda yaptığımız çalışmanın bir vesile olmasına gayret gösteriyoruz. Nitekim söylediğimiz gibi buradaki bir zincirden bahsediyorum. Bu zincirin bir halkası, tahılla alakalı yapmış olduğumuz anlaşmadır. Bunun devamında da barışa giden yolda bunların birer adım olduğunu değerlendiriyoruz. Yaptığımız çalışmanın bir model olması ve müteakip diğer konularda da ilerleme kaydedilmesi ve nihayetinde de bir ateşkes ve ateşkese bağlı barış, ondan sonra da bu ithalatın, ihracatın normal yollarla tabii şekillerde devamı, bütün alanlarda olması da bizim temennimizdir.”